Sluizen zijn onmisbaar voor het functioneren van een kanaal. Ze zorgen ervoor dat het waterniveau behouden blijft door gebruik te maken van 1 of 2 paar sluisdeuren.
Omdat hierdoor grote sprongen ontstaan tussen verschillende delen van het kanaal moest er ook een oplossing komen voor de voorbij varende schepen. Dit is dus meteen ook de tweede functie van een sluis. De schepen naar een hoger of lager deel transporteren zodat zij hun tocht kunnen verder zetten.
Werking schutsluizen
Stijgen en dalen in een schutsluis bestaan uit dezelfde stappen:
- De sluisdeuren gaan open zodat het schip kan binnenvaren.
- De sluisdeuren sluiten zich achter het schip.
- De schotten, die zich in de voorliggende deuren of de sluiswanden bevinden, openen zich.
- Het water loopt in of uit de sluis door het verschil in druk aan de verschillende kanten van de slusideuren.
- Eens het waterniveau gelijk staat gaan de voorliggende deuren open en kan het schip verder varen.
Hoe stijgen en dalen schepen in een sluis?
Sluizen steunen op het principe van communicerende vaten. De volledige uitleg vindt u hier: Hoe werkt een sluis?
Ontstaan
De eerste schutsluis onstond al in de 10e eeuw. Sinds die tijd heeft de schutsluis een flinke evolutie meegemaakt. Van de eerste stuwen tot de grote moderne sluizen. U leest het volledige verhaal in het volgende artikel: Hoe onstonden de eerste sluizen?
Schotten
De schotten bevinden zich meestal in de deuren van de sluis, maar soms stroomt het water via openingen in de muren.
De schotten zijn op de bovenstaande foto met een transparante rechthoek aangeduid. Ze zijn duidelijk zichtbaar doordat ze meestal niet goed sluiten en er dus steeds wat water langs sijpelt.
Sluizen = Gevaar!
Sluizen zijn zeker niet zonder gevaar, wees altijd zeer aandachtig! In veel sluizen hangt een reddingsboei en in de automatische sluizen een noodknop. Weet waar deze staan moest er iets misgaan. Aarzel niet als er iemand in de sluis valt! Vooral kinderen kan u best op een veiligere plek laten plaatsnemen. Harde aanvaringen met de sluis kunnen u kind anders over de reling lanceren, met al gevolgen van dien.
Een reddingsvest is geen overbodige luxe!
Stijgen in sluizen
De kracht van water in een sluis valt niet te onderschatten! Zeker bij het stijgen. Het wordt immers met een enorme druk de sluis ingeperst waardoor er hevige stromingen in de sluis ontstaan.
Dalen in sluizen
Een scherp voorwerp, zoals een breekmes heeft u best altijd bij de hand. Het komt namelijk nogal voor dat boten bij het dalen in de sluis simpelweg blijven hangen. Letterlijk “zweven” boven het water doordat de touwen zijn vastgemaakt of omdat er teveel wrijving optreedt. De enige oplossing in dit geval is het touw doorsnijden. Hier is helemaal niet veel kracht voor nodig, aangezien er al een aantal ton staal het touw opspant.
Praktische informatie over sluizen
- In veel sluizen zijn reddingsvesten voor alle opvarenden verplicht.
- Sluizen hebben openingsuren! Zoek ze op voordat u begint te plannen.
- Nationale feestdagen tellen ook voor sluiswachters!
Sluizen drooggelegd
Tijdens herstellingswerken aan twee van de drie sluizen op het Albertkanaal te Ham werden deze drooggelegd. Dit boot een unieke kijk op deze kolossen. Hoe een sluis er vanbinnen uitziet? Bekijk de volgende beelden: